Energia i emisje

Produkcja energii w Grupie TAURON odbywa się w oparciu o różne moce wytwórcze, jednak zdecydowana większość energii jest produkowana przez jednostki konwencjonalne – 4 elektrownie i 3 elektrociepłownie skupione w TAURON Wytwarzanie oraz TAURON Ciepło. W 2015 r. osiągalna moc zainstalowana wszystkich jednostek (konwencjonalnych oraz odnawialnych) należących do Grupy TAURON wyniosła ponad 6,4 GW, czyli porównywalnie do wcześniejszego roku (6,5 GW).
Moc zainstalowana w MW według rodzaju wykorzystywanego paliwa
TAURON
WytwarzanieTAURON
CiepłoTAURON
EkoenergiaŁĄCZNIE
Węgiel kamienny
4 426
1 246
0
5 672
Gaz ziemny i koksowniczy
0
85
0
85
Gazy hutnicze
0
0
0
0
Biomasa
80
110
0
190
Olej opałowy
0
90
0
90
Energia wiatru
0
0
143
143
Energia wodna
0
0
201
201
SUMA
4 506
1 530
344
6 380
Moc zainstalowana w podziale na typy jednostek wytwarzania:
TAURON
WytwarzanieTAURON
CiepłoTAURON
EkoenergiaŁĄCZNIE
Elektrownie (MWe)
4 506
0
344
4 850
Elektrociepłownie (MWe)
0
281
0
281
Elektrociepłownie (MWt)
0
1 093
0
1 093
Ciepłownie (MWt)
0
156
0
156
W 2015 r. elektrownie, elektrociepłownie i ciepłownie Grupy TAURON wyprodukowały łącznie ponad 16,8 GWh energii elektrycznej oraz blisko 10 GJ energii cieplnej. Widoczny spadek generacji ciepła rok do roku był spowodowany wyższą średnią temperaturą powietrza w miesiącach jesienno-zimowych w 2015 r., co przełożyło się na zmniejszenie popytu klientów na ciepło.
TAURON Wytwarzanie |
TAURON Ciepło |
TAURON Ekoenergia |
ŁĄCZNIE | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Energia elektryczna [GWh] |
Ciepło [GJ] | Energia elektryczna [GWh] |
Ciepło [GJ] | Energia elektryczna [GWh] |
Ciepło [GJ] | Energia elektryczna [GWh] |
Ciepło [GJ] | |
Węgiel kamienny | 13 700 | 3 211 690 | 1 215 | 5 132 147 | 0 | 0 | 14 915 | 8 343 837 |
Muł | 68 | 46 647 | 77 | 168 437 | 0 | 0 | 145 | 215 084 |
Gaz ziemny i koksowniczy | 8 | 12 222 | 0 | 66 245 | 0 | 0 | 8 | 78 467 |
Biomasa | 651 | 161 670 | 232 | 1 103 359 | 0 | 0 | 883 | 1 265 029 |
Energia wiatru | 0 | 0 | 0 | 0 | 467 | 0 | 467 | 0 |
Energia wodna | 0 | 0 | 0 | 0 | 310 | 0 | 310 | 0 |
Paliwa ciekłe | 110 | 877 | 2 | 89 033 | 0 | 0 | 112 | 89 910 |
SUMA | 14 537 | 3 433 107 | 1 526 | 6 559 221 | 777 | 0 | 16 840 | 9 992 328 |
Jednostki wytwarzające energię na potrzeby klientów same także potrzebują jej części niezbędnej do zasilenia urządzeń – m.in. maszyn, pomp czy wentylatorów. Ilości energii zużytej na potrzeby własne są znaczące z uwagi na skomplikowanie procesów oraz liczbę urządzeń, biorących udział w procesie produkcji „prądu”.
[GJ] | TAURON Wytwarzanie |
TAURON Ciepło |
TAURON Ekoenergia |
Kopalnia Wapienia Czatkowice |
ŁĄCZNIE |
---|---|---|---|---|---|
Węgiel | 151 587 636 | 15 560 667 | 26 244 | 167 174 547 | |
Gaz ziemny i koksowniczy | 88 664 | 83 114 | 65 452 | 237 229 | |
Muł | 747 732 | 806 384 | 0 | 1 554 116 | |
Olej opałowy | 1 222 550 | 120 593 | 0 | 1 343 143 | |
Paliwa ciekłe 1) | 0 | 1 175 | 37 390 | 38 565 | |
Gazy hutnicze | 0 | 0 | 0 | ||
SUMA | 153 646 582 | 16 570 758 | 1 175 | 129 086 | 170 347 601 |
1) Paliwa obejmują: benzynę silnikową i bezołowiową, oleje napędowe do silników (Diesla), benzynę lakierniczą i benzyny specjalne, oleje silnikowe, smarowe leje sprężarkowe i turbinowe oraz pozostałe.
[GJ] | TAURON Wytwarzanie |
TAURON Ciepło |
TAURON Ekoenergia |
Kopalnia Wapienia Czatkowice |
ŁĄCZNIE |
---|---|---|---|---|---|
Biomasa | 7 203 561 | 2 982 872 | 0 | 10 186 432 | |
Biopaliwa | 0 | 0 | |||
Energia wiatrowa | 99 605 | 0 | 99 605 | ||
Energia wodna | 20 415 | 0 | 20 415 | ||
SUMA | 7 203 561 | 2 982 872 | 120 020 | 0 | 10 306 452 |
[GJ] | TAURON Wytwarzanie |
TAURON Ciepło |
TAURON Ekoenergia |
Kopalnia Wapienia Czatkowice |
ŁĄCZNIE |
---|---|---|---|---|---|
Energia elektryczna | 156 122 999 | 867 248 | 130 806 | 74 444 | 157 195 496 |
Energia cieplna | 9 213 643 | 222 344 | 987 | 13 512 | 9 450 486 |
SUMA | 165 336 641 | 1 089 592 | 131 793 | 87 956 | 166 645 982 |
[GJ] | TAURON Wytwarzanie |
TAURON Ciepło |
TAURON Ekoenergia |
Kopalnia Wapienia Czatkowice |
ŁĄCZNIE |
---|---|---|---|---|---|
Energia elektryczna | 53 026 922 | 4 726 559 | 2 798 139 | 0 | 60 551 620 |
Energia cieplna | 3 433 107 | 6 355 882 | 0 | 9 788 989 | |
SUMA | 56 460 029 | 11 082 441 | 2 798 139 | 0 | 70 340 609 |
Większe zużycie energii na potrzeby własne to większe koszty dla firmy. Z tego względu spółki Grupy TAURON optymalizują procesy, aby zmniejszyć ich energochłonność. Ważną rolę w poprawie efektywności odgrywa monitorowanie zużycia energii w urządzeniach na poszczególnych etapach technologii wytwarzania. W warunkach w których zapotrzebowanie na energię jest niższe niż zdolności wytwórcze, elektrownie dobierają do pracy jednostki charakteryzujące się najkorzystniejszymi wskaźnikami techniczno-ekonomicznymi.
Z uwagi na modernizację (np. elektrowni wodnych) czy stosowanie coraz nowszych technologii i rozwiązań energochłonność maleje, dzięki czemu większa ilość wytworzonej w elektrowni lub elektrociepłowni energii może zostać przesłana do klientów. W 2015 r. wskaźnik energochłonności dla wszystkich trzech spółek produkcyjnych TAURON istotnie zmalał.
TABELA G4-EN5 Energochłonność
TAURON Wytwarzanie | TAURON Ciepło | TAURON Ciepło | |
Wskaźnik energochłonności | 10,39% | 8,56% | 4,52% |
Rodzaj energii | Energia elektryczna i ciepło | Energia elektryczna i ciepło | Energia elektryczna |
Za wybrane działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej spółki Grupy TAURON otrzymały świadectwa potwierdzające poprawę efektywności energetycznej (tzw. białe certyfikaty). W 2015 r. Urząd Regulacji Energetyki przyznał je dwóm spółkom – TAURON Wytwarzanie i TAURON Dystrybucja.
O poprawie efektywności energetycznej coraz częściej mówi się także w kontekście zaangażowania odbiorców energii poprzez udostępnienie im narzędzi służących do monitorowania zużycia. Więcej o prowadzonym przez TAURONA projekcie w tym zakresie – AMIPlus Smart City Wrocław można przeczytać w sekcji Stabilność dostaw.
Projekt prowadzony w Kopalni Wapienia Czatkowice polegał na wykonaniu izolacji termicznej młynów. Jego celem było ograniczenie zużycia gazu ziemnego w połączeniu z wykorzystaniem ciepła odpadowego ze sprężarek śrubowych,
co miało swoje bezpośrednie przełożenie na poprawę efektywności energetycznej procesu. Wszystkie prace zostały zrealizowane w 2015 r. Dzięki zastosowanemu rozwiązaniu zużycie gazu ziemnego spadło w efekcie o 8 proc.
Problem emisji dwutlenku węgla trapi wszystkich producentów energii z paliw kopalnych. W ostatnich latach urósł on do rangi zagadnienia politycznego, gdyż wielkie ambicje Komisji Europejskiej w drastycznym ograniczeniu CO2 wprowadzane są regulacjami gorąco dyskutowanymi na forum europejskim. Mając świadomość rangi zagadnienia, TAURON bacznie obserwuje unijne prace legislacyjne w tym zakresie i aktywnie uczestniczy w pracach transponujących zapisy dyrektyw unijnych do prawa krajowego, a także prowadzi pionierskie w skali kraju projekty badawcze nad wychwytywaniem dwutlenku węgla z procesu spalania oraz przekształcaniem go w gaz syntezowy (więcej o instalacjach do wychwytywania dwutlenku węgla w rozdziale Edukacja otoczenia.
TAURON Wytwarzanie prowadzi zaawansowane prace nad budową pilotażowej instalacji. W projektowanej jednostce gaz syntezowy (SNG) będzie powstawał w wyniku reakcji dwutlenku węgla dostarczanego z procesów przemysłowych (np. ze spalania węgla) z wodorem pochodzącym z elektrolizy wody. Do przeprowadzenia procesu elektrolizy wykorzystana zostanie nadwyżka energii elektrycznej wygenerowanej przez odnawialne źródła energii – głównie w godzinach nocnych, gdy zapotrzebowanie na energię spada.
Produktem ubocznym procesu będzie tlen, który dodatkowo może być wykorzystany w procesach zewnętrznych, np. spalania tlenowego lub zgazowania węgla. Wyprodukowany SNG (syntetyczny gaz ziemny) może być zatłaczany do istniejącej sieci gazu ziemnego w celu wykorzystania go w godzinach szczytu do produkcji energii np. w turbinie gazowej. Wdrożenie tej technologii przyczyni się więc do zwiększenia zdolności magazynowania energii w postaci metanu przy jednoczesnym wykorzystaniu CO2 do celów gospodarczych. Uruchomienie pilotażowej instalacji planowane jest na I kwartał 2017 r.
Zgodnie z ustawą o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych, elektrownie i elektrociepłownie należące do Grupy TAURON są zobligowane do monitorowania instalacji produkcyjnych pod kątem emisji dwutlenku węgla i sporządzania rocznych raportów ukazujących emisje. Raporty te podlegają obowiązkowej weryfikacji przez niezależną instytucję. Rozporządzenie Unii Europejskiej w sprawie sposobu monitorowania wielkości emisji podaje szczegółowo, w jaki sposób prowadzone powinny być pomiary i obliczenia tak, aby można było sporządzić roczny raport emisji, a następnie potwierdzić podczas niezależnej weryfikacji prawidłowość przyjętych obliczeń.
Zdecydowana większość emisji dwutlenku węgla w ramach Grupy pochodzi ze spalania węgla kamiennego. W 2015 r. jednostki należące do Grupy TAURON wyemitowały 16,4 mln ton CO2 – to o 1,4 mln ton mniej niż rok wcześniej.
Emisja gazów cieplarnianych [tCO2] |
||||
---|---|---|---|---|
Kopalnia Wapienia Czatkowice |
TAURON Wytwarzanie |
TAURON Ciepło |
SUMA ŁĄCZNIE | |
Emisja związana z wytwarzaniem energii elektrycznej | 0 | 14 302 751 | 922 686 | 15 225 438 |
Emisja związana z wytwarzaniem ciepła | 6 432 | 432 444 | 705 025 | 1 143 902 |
Suma emisji bezpośrednich | 6 432 | 14 735 196 | 1 627 712 | 16 369 339 |
Emisja biogenna | 0 | 681 872 | 319 506 | 1 001 378 |
Z procesami produkcji energii ze źródeł kopalnych związane są emisje także innych zanieczyszczeń, do powietrza, w szczególności związków siarki, azotów oraz pyły. Ich dopuszczalne wartości są także regulowane przez dokumenty unijne (Dyrektywa o emisjach przemysłowych, dokumenty referencyjne BAT). Dla zapewnienia odpowiednich poziomów emisji jednostki wytwórcze Grupy TAURON są wyposażane w systemy i instalacje wykorzystujące nowoczesne technologie umożliwiające minimalizację emisji, a nowo budowane bloki (np. blok 910 MW w Jaworznie) będą spełniały jeszcze surowsze normy emisyjne.
W 2015 r. ilości wyemitowanych związków NOx, SOx i innych emisji do powietrza przez jednostki Grupy TAURON były mniejsze o ok. 200 tys. kg niż w 2014 r.
Kopalnia Wapienia Czatkowice |
TAURON Wytwarzanie |
TAURON Ciepło |
ŁĄCZNIE | |
---|---|---|---|---|
NOx | 4 986 | 17 755 062 | 1 286 209 | 19 046 257 |
SOx | 13 333 | 22 139 305 | 3 864 269 | 26 016 907 |
Pył całkowity | 17 234 | 990 286 | 304 786 | 1 312 306 |
Inne | 10 469 998 | 1 770 749 | 12 240 747 | |
Suma wszystkich emisji do powietrza [kg] |
35 553 | 51 354 651 | 7 226 013 | 58 616 217 |
W Kopalni Wapienia Czatkowice przy składowisku suwnicowym zainstalowano układ odpylający celem redukcji emisji pyłu do otoczenia. Projekt był inicjatywą kierownika Działu Przeróbki, który opracował koncepcję układu.
Na realizację zadania uzyskano promesę na pożyczkę preferencyjną z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Budowę systemu rozpoczęto w 2015 r. Zakończenie projektu planowane jest na drugi kwartał 2016 r.
W 2015 r. spółki Grupy podejmowały działania – obowiązkowe (wynikające z przepisów prawnych) oraz dobrowolne – zmierzające do redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Inicjatywa | Charakter inicjatywy obowiązkowa (wynikająca z przepisów prawnych)/ dobrowolna |
Redukcja gazów cieplarnianych [tCO2] |
|
TAURON Wytwarzanie | Zamiana rodzajów stosowanych paliw – współspalanie biomasy z węglem | wynikająca z przepisów prawnych | 124 226 |
Zamiana stosowanych paliw – konwersja kotła do spalania wyłącznie biomasy (Stalowa Wola), oddanie do eksploatacji kotła opalanego wyłącznie biomasą (El. Jaworzno II) | wynikająca z przepisów prawa/dobrowolna | 574 415 | |
Kopalnia Wapienia Czatkowice |
Termomodernizacja młynów nr 1 i 2 na obiekcie Przemiałowni | dobrowolna | brak danych |
TAURON Ciepło |
Przebudowa kotła węglowego na spalanie 100% biomasy | dobrowolna | ok. 260 tys. |
Kwestie klimatyczne są związane z wytwarzaniem energii nie tylko w kontekście ograniczania emisji gazów cieplarnianych do otoczenia, ale również w aspekcie zarządzania ryzykiem wynikającym ze zmian klimatycznych. Zmiany postępujące w otoczeniu na skutek ocieplenia klimatu mogą mieć znaczny wpływ na działalność poszczególnych obszarów w Grupie, dlatego ryzyka z nimi związane są na bieżąco monitorowane.
Koszty działań związanych z bieżącym zarządzaniem ryzykiem są ujęte w budżetach jednostek (ekspertów ryzyk) odpowiedzialnych za te działania. Aktualnie w TAURONIE trwają prace dotyczące opracowania planów rezerwowych (uruchamianych w przypadku materializacji ryzyk), dla których będą określone budżety niezbędne do ich przeprowadzenia.
Obszar | Rodzaj ryzyka | Opis ryzyka | Wycena ryzyka | Zarządzanie ryzykiem |
---|---|---|---|---|
Odnawialne Źródła Energii | Ryzyko suszy hydrologicznej (fizyczne) | zmienność warunków hydrologicznych (niewystarczający przepływ wody) prowadzący do obniżenia przychodów z produkcji energii elektrycznej | utrata 10% planowanych przychodów w elektrowniach wodnych | stały monitoring gospodarowania wodą oraz obiektów hydrologicznych; okresowe kontrole stanu technicznego obiektów; stała współpraca i wymiana informacji z RZGW; modernizacja stopni wodnych i jednostek wytwórczych w sposób umożliwiający większą kontrolę nad przepustowością; analiza bieżącej sytuacji i wytypowanie elektrowni, w których możliwe jest przesunięcie zaplanowanych na późniejsze okresy remontów i zabiegów eksploatacyjnych |
Odnawialne Źródła Energii | Ryzyko czynników atmosferycznych związanych z funkcjonowaniem farm wiatrowych (fizyczne) |
ryzyko związane z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (nadmierna lub niewystarczająca prędkość wiatru, oblodzenie łopat wirnika turbiny skutkujące jej wyłączeniem) powodującymi zmniejszenie lub okresową utratę przychodów z produkcji energii elektrycznej | utrata 5% planowanych przychodów farm wiatrowych | optymalizacja i automatyzacja pracy turbin wiatrowych; stały monitoring warunków pogodowych dotyczących wietrzności; stały nadzór techniczny nad pracą wiatraków |
Wytwarzanie | Ryzyko utraty rynku ciepła (inne) |
ryzyko wiąże się ze zmniejszaniem zamówionej mocy cieplnej przez odbiorców, skutkującym zmniejszeniem wolumenu sprzedawanego ciepła, a co za tym idzie pogorszeniem sprawności wytwarzania energii elektrycznej w wyniku postępu technologii budowy budynków, termomodernizacją budynków oraz modernizacją systemów grzewczych odbiorców końcowych | określony ubytek przychodów z tytułu zamówionej mocy cieplnej w poszczególnych oddziałach Tauron Wytwarzanie | poszukiwanie nowych odbiorców; prowadzenie elastycznej polityki cenowej |
Ciepło | Ryzyko pogodowe (fizyczne) | wystąpienie i utrzymywanie się anomalii pogodowej | przyjęto zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło w wyniku wystąpienia temperatur o 1,8 C wyższych od założonych w planie | korzystanie z doświadczeń, wiedzy eksperckiej i instrumentów finansowych przy planowaniu sprzedaży ciepła z uwzględnieniem czynników atmosferycznych |
Wydobycie | Ryzyko zmniejszenia popytu na węgiel (inne) |
ryzyko będące efektem złej koniunktury na rynku, wynikającej z termomodernizacji budynków, ciepłej zimy oraz odchodzenia od węgla jako paliwa w budynkach mieszkalnych | utrata 10% przychodów ze sprzedaży sortymentów grubych i średnich w stosunku do planu | bieżąca analiza produkcji sortymentów grubych i średnich; bieżące monitorowanie zapotrzebowania na rynku na sortymenty średnie i grube; prowadzenie działań marketingowych |
Poza wskazanymi ryzykami zmiany klimatyczne będą miały wpływ na przychody TAURON Sprzedaż oraz TAURON Dystrybucja – zmiana zapotrzebowania na energię elektryczną wpływa na jej wolumen i cenę (sprzedaż) oraz na wielkość przychodów z tytułu sprzedaży usług dystrybucyjnych (dystrybucja). W przypadku TAURON Dystrybucja zmiany klimatyczne powodujące gwałtowne burze, wichury, opady mogą wpływać na awaryjność sieci, powodując przerwy w dostawach energii oraz konieczność ponoszenia nakładów na ich usunięcie. Ponadto w perspektywie strategicznej (wykraczającej poza bieżący plan rzeczowo-finansowy) ryzykiem dla Grupy TAURON są konkluzje BAT (wyznaczające surowe normy emisyjne dla jednostek wytwórczych), skutkujące koniecznością poniesienia kosztów dostosowania instalacji do zapisów.
Jednocześnie – z uwagi na charakter prowadzonej działalności – TAURON na bieżąco monitoruje regulacje unijne w zakresie polityki klimatyczno-energetycznej. Ze szczególną uwagą traktowane są zapisy nowego Pakietu klimatycznego ustalającego cele do 2030 r. w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (obniżenie ich o 40 proc. w stosunku do poziomu z 1990 r.), wzrostu zużycia energii ze źródeł odnawialnych do 27 proc. oraz poprawy efektywności energetycznej.