Energia i emisje

W 2015 r. elektrownie, elektrociepłownie i ciepłownie Grupy TAURON wyprodukowały łącznie ponad 16,8 GWh energii elektrycznej oraz blisko 10 GJ energii cieplnej. Widoczny spadek generacji ciepła rok do roku był spowodowany wyższą średnią temperaturą powietrza w miesiącach jesienno-zimowych w 2015 r., co przełożyło się na zmniejszenie popytu klientów na ciepło.

Jednostki wytwarzające energię na potrzeby klientów same także potrzebują jej części niezbędnej do zasilenia urządzeń – m.in. maszyn, pomp czy wentylatorów. Ilości energii zużytej na potrzeby własne są znaczące z uwagi na skomplikowanie procesów oraz liczbę urządzeń, biorących udział w procesie produkcji „prądu”.

Większe zużycie energii na potrzeby własne to większe koszty dla firmy. Z tego względu spółki Grupy TAURON optymalizują procesy, aby zmniejszyć ich energochłonność. Ważną rolę w poprawie efektywności odgrywa monitorowanie zużycia energii  w urządzeniach na poszczególnych etapach technologii wytwarzania. W warunkach w których zapotrzebowanie na energię jest niższe niż zdolności wytwórcze, elektrownie dobierają do pracy jednostki charakteryzujące się najkorzystniejszymi  wskaźnikami techniczno-ekonomicznymi.

Z uwagi na modernizację (np. elektrowni wodnych) czy stosowanie coraz nowszych technologii i rozwiązań energochłonność maleje, dzięki czemu większa ilość wytworzonej w elektrowni lub elektrociepłowni energii może zostać przesłana do klientów. W 2015 r. wskaźnik energochłonności dla wszystkich trzech spółek produkcyjnych TAURON istotnie zmalał.

TABELA G4-EN5 Energochłonność

Za wybrane działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej spółki Grupy TAURON otrzymały świadectwa potwierdzające poprawę efektywności energetycznej (tzw. białe certyfikaty). W 2015 r. Urząd Regulacji Energetyki przyznał je dwóm spółkom – TAURON Wytwarzanie i TAURON Dystrybucja.

O poprawie efektywności energetycznej  coraz częściej mówi się także w kontekście zaangażowania odbiorców energii poprzez udostępnienie im narzędzi służących do monitorowania zużycia. Więcej o prowadzonym przez TAURONA projekcie w tym zakresie – AMIPlus Smart City Wrocław można przeczytać w sekcji Stabilność dostaw.

Dobra praktyka – Izolacja termiczna młynów

rozwiń

Projekt prowadzony w Kopalni Wapienia Czatkowice polegał na wykonaniu izolacji termicznej młynów. Jego celem było ograniczenie zużycia gazu ziemnego w połączeniu z wykorzystaniem ciepła odpadowego ze sprężarek śrubowych,

co miało swoje bezpośrednie przełożenie na poprawę efektywności energetycznej procesu. Wszystkie prace zostały zrealizowane w 2015 r. Dzięki zastosowanemu rozwiązaniu zużycie gazu ziemnego spadło w efekcie o 8 proc.

Problem emisji dwutlenku węgla trapi wszystkich producentów energii z paliw kopalnych. W ostatnich latach urósł on do rangi zagadnienia politycznego, gdyż wielkie ambicje Komisji Europejskiej w drastycznym ograniczeniu CO₂ wprowadzane są regulacjami gorąco dyskutowanymi na forum europejskim. Mając świadomość rangi zagadnienia, TAURON bacznie obserwuje unijne prace legislacyjne w tym zakresie i aktywnie uczestniczy w pracach transponujących zapisy dyrektyw unijnych do prawa krajowego, a także prowadzi pionierskie w skali kraju projekty badawcze nad wychwytywaniem dwutlenku węgla z procesu spalania oraz przekształcaniem go w gaz syntezowy (więcej o instalacjach do wychwytywania dwutlenku węgla w rozdziale Edukacja otoczenia.

Dobra praktyka – Instalacja przekształcająca dwutlenek węgla w gaz syntezowy

rozwiń

TAURON Wytwarzanie prowadzi zaawansowane prace nad budową pilotażowej instalacji. W projektowanej jednostce gaz syntezowy (SNG) będzie powstawał w wyniku reakcji dwutlenku węgla dostarczanego z procesów przemysłowych (np. ze spalania węgla) z wodorem pochodzącym z elektrolizy wody. Do przeprowadzenia procesu elektrolizy wykorzystana zostanie nadwyżka energii elektrycznej wygenerowanej przez odnawialne źródła energii – głównie w godzinach nocnych, gdy zapotrzebowanie na energię spada.

Produktem ubocznym procesu będzie tlen, który dodatkowo może być wykorzystany w procesach zewnętrznych, np. spalania tlenowego lub zgazowania węgla. Wyprodukowany SNG (syntetyczny gaz ziemny) może być zatłaczany do istniejącej sieci gazu ziemnego w celu wykorzystania go w godzinach szczytu do produkcji energii np. w turbinie gazowej. Wdrożenie tej technologii przyczyni się więc do zwiększenia zdolności magazynowania energii w postaci metanu przy jednoczesnym wykorzystaniu CO₂ do celów gospodarczych. Uruchomienie pilotażowej instalacji planowane jest na I kwartał 2017 r.

Zgodnie z ustawą o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych, elektrownie i elektrociepłownie należące do Grupy TAURON są zobligowane do monitorowania instalacji produkcyjnych pod kątem emisji dwutlenku węgla i sporządzania rocznych raportów ukazujących emisje. Raporty te podlegają obowiązkowej weryfikacji przez niezależną instytucję. Rozporządzenie Unii Europejskiej w sprawie sposobu monitorowania wielkości emisji podaje szczegółowo, w jaki sposób prowadzone powinny być pomiary i obliczenia tak, aby można było sporządzić roczny raport emisji, a następnie potwierdzić podczas niezależnej weryfikacji prawidłowość przyjętych obliczeń.

Zdecydowana większość emisji dwutlenku węgla w ramach Grupy pochodzi ze spalania węgla kamiennego. W 2015 r. jednostki należące do Grupy TAURON wyemitowały 16,4 mln ton CO₂ – to o 1,4 mln ton mniej niż rok wcześniej.

Z procesami produkcji energii ze źródeł kopalnych związane są emisje także innych zanieczyszczeń, do powietrza, w szczególności związków siarki, azotów oraz pyły. Ich dopuszczalne wartości są także regulowane przez dokumenty unijne (Dyrektywa o emisjach przemysłowych, dokumenty referencyjne BAT). Dla zapewnienia odpowiednich poziomów emisji jednostki wytwórcze Grupy TAURON są wyposażane w systemy i instalacje wykorzystujące nowoczesne technologie umożliwiające minimalizację emisji, a nowo budowane bloki (np. blok 910 MW w Jaworznie) będą spełniały jeszcze surowsze normy emisyjne.

W 2015 r. ilości wyemitowanych związków NO_x, SO_x i innych emisji do powietrza przez jednostki Grupy TAURON były mniejsze o ok. 200 tys. kg niż w 2014 r.

Dobra praktyka – Budowa układu odpylającego

rozwiń

W Kopalni Wapienia Czatkowice przy składowisku suwnicowym zainstalowano układ odpylający  celem redukcji emisji pyłu do otoczenia. Projekt był inicjatywą kierownika Działu Przeróbki, który opracował koncepcję układu.

Na realizację zadania uzyskano promesę na pożyczkę preferencyjną z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Budowę systemu rozpoczęto w 2015 r. Zakończenie projektu planowane jest na drugi kwartał 2016 r.

W 2015 r. spółki Grupy podejmowały działania – obowiązkowe (wynikające z przepisów prawnych) oraz dobrowolne – zmierzające do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Kwestie klimatyczne są związane z wytwarzaniem energii nie tylko w kontekście ograniczania emisji gazów cieplarnianych do otoczenia, ale również w aspekcie zarządzania ryzykiem wynikającym ze zmian klimatycznych. Zmiany postępujące w otoczeniu na skutek ocieplenia klimatu mogą mieć znaczny wpływ na działalność poszczególnych obszarów w Grupie, dlatego ryzyka z nimi związane są na bieżąco monitorowane.

Koszty działań związanych z bieżącym zarządzaniem ryzykiem są ujęte w budżetach jednostek (ekspertów ryzyk) odpowiedzialnych za te działania. Aktualnie w TAURONIE trwają prace dotyczące opracowania planów rezerwowych (uruchamianych w przypadku materializacji ryzyk), dla których będą określone budżety niezbędne do ich przeprowadzenia.

Poza wskazanymi ryzykami zmiany klimatyczne będą miały wpływ na przychody TAURON Sprzedaż oraz TAURON Dystrybucja – zmiana zapotrzebowania na energię elektryczną wpływa na jej wolumen i cenę (sprzedaż) oraz na wielkość przychodów z tytułu sprzedaży usług dystrybucyjnych (dystrybucja). W przypadku TAURON Dystrybucja zmiany klimatyczne powodujące gwałtowne burze, wichury, opady mogą wpływać na awaryjność sieci, powodując przerwy w dostawach energii oraz konieczność ponoszenia nakładów na ich usunięcie. Ponadto w perspektywie strategicznej (wykraczającej poza bieżący plan rzeczowo-finansowy) ryzykiem dla Grupy TAURON są konkluzje BAT (wyznaczające surowe normy emisyjne dla jednostek wytwórczych), skutkujące koniecznością poniesienia kosztów dostosowania instalacji do zapisów.

Jednocześnie – z uwagi na charakter prowadzonej działalności – TAURON na bieżąco monitoruje regulacje unijne w zakresie polityki klimatyczno-energetycznej. Ze szczególną uwagą traktowane są zapisy nowego Pakietu klimatycznego ustalającego cele do 2030 r. w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (obniżenie ich o 40 proc. w stosunku do poziomu z 1990 r.), wzrostu zużycia energii ze źródeł odnawialnych do 27 proc. oraz poprawy efektywności energetycznej.